Provincie Drenthe spreekt zich uit tegen radioactief afval in Drentse ondergrond

Gepubliceerd op 25 maart 2025

De provincie Drenthe reageert op het concept Nationaal Programma Radioactief Afval (NPRA), opgesteld door het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. In onze zienswijze spreken wij ons, net als eerder in onze Bodem- en Ondergrondstrategie (2021), nadrukkelijk uit tegen ondergrondse opslag van radioactief afval in Drenthe. Wij vinden dit niet duurzaam en daarom ongewenst.

Elke tien jaar moeten alle landen in de Europese Unie een nationaal programma maken voor de opslag en het beheer van radioactief afval en verbruikte splijtstoffen (stoffen die in kerncentrales worden gebruikt). In dat plan staat hoe een land dit nu en in de toekomst wil aanpakken. Het belangrijkste doel is om mensen en het milieu te beschermen tegen de risico’s van radioactief afval. Ook Nederland moet zo’n nieuw plan maken, want het vorige NPRA komt uit 2016. Het nieuwe Nationaal Programma Radioactief Afval moet klaar zijn vóór augustus 2025 en bestaat tot nu toe uit:

  1. Concept-programma voor 2025 tot 2035 (bevat beleidsmaatregelen voor het beheer van radioactief afval)
  2. Plan-MER voor het Nationaal Programma Radioactief Afval en verbruikte splijtstoffen (Milieueffectrapport, behandelt de mogelijke milieueffecten van de beleidsmaatregelen en vergelijkt deze met realistische alternatieven)
  3. Routekaart (is erop gericht om de route naar geologische eindberging, oftewel de definitieve opslag van radioactief afval in de diepe ondergrond, zoveel mogelijk voor te bereiden)

Kernenergie in Drenthe versus radioactief afval in Drenthe

Als er meer kerncentrales komen, komt er ook meer radioactief afval. Provincie Drenthe werkt aan een verkenning naar kernenergie vanuit Small Modular Reactors (SMR). Het is in dit stadium niet bekend waar nieuw afval naartoe gaat. Nu wordt het in Nederland bovengronds opgeslagen in Zeeland. Als we met z’n allen besluiten dat Nederland een of meer SMR’s bouwt, moeten we ook nadenken over de vraag waar je het afval opslaat en hoe je het beheert.

In het jaar 2100 zou er een besluit worden genomen over de eindberging van radioactief afval. Maar het huidige kabinet haalt deze discussie naar voren en wil alvast een routekaart maken als integraal onderdeel van het NPRA. Op deze routekaart is Drenthe een doodlopende weg.

Meer weten?


Het verschil tussen opslag en eindberging

Het NPRA bevat een routekaart voor de eindberging. Dat is iets anders dan opslag van radioactief afval. Hieronder leggen we de verschillen uit.

Opslag van radioactief afval

  • Tijdelijk van aard
  • Bedoeld om afval veilig te bewaren in afwachting van verdere verwerking of eindberging
  • Gebeurt vaak boven de grond, bijvoorbeeld in speciale opslaggebouwen
  • Wordt intensief gemonitord en beheerd
  • In Nederland wordt radioactief afval nu tijdelijk opgeslagen bij COVRA in Zeeland

Eindberging van radioactief afval

  • Permanent, of in ieder geval bedoeld voor duizenden jaren
  • Het doel is het afval voorgoed en veilig af te sluiten van mens en milieu
  • Gebeurt meestal ondergronds, in stabiele geologische formaties zoals klei of zoutlagen
  • Nauwelijks of geen actief beheer meer nodig na afsluiting
  • Nederland heeft nog geen eindberging, maar onderzoekt dit voor de toekomst (bijv. rond 2100)

Kort samengevat: opslag = tijdelijk en beheerd. Eindberging = permanent en afgesloten.