Vitale dorpen

Wat is een Vitaal Dorp?

Stel je een dorp voor waar buren elkaar begroeten op straat, kinderen samen buitenspelen, en waar de lokale verenigingen bruisen van activiteit. In zo'n dorp voel je je thuis, ondersteund door een hechte gemeenschap. Dit is wat we bedoelen met een vitaal dorp. Het gaat niet alleen om economische voorspoed, maar om een plek waar mensen zich verbonden voelen, waar cultuur en tradities levend worden gehouden, en waar zorg voor elkaar vanzelfsprekend is.

Om te begrijpen wat een dorp vitaal maakt, hebben we samen met de Brede Overleggroep Kleine Dorpen (BOKD) vijf pijlers vastgesteld. Deze pijlers vormen het fundament waarop een vitaal dorp rust:

1. Dorpsidentiteit en cultuur
2. Verenigingsleven en ontmoeting
3. Leren van elkaar
4. Zelforganisatiekracht
5. Zorg voor elkaar

Deze pijlers geven inzicht in de vitaliteit van een dorp en helpen bepalen wat nodig is om het dorp vitaal te houden of nog vitaler te maken.

Samen Werken aan Vitale Dorpen

Samen met de sociale agenda van de provincie Drenthe, BOKD, CMO STAMM en andere lokale partners, hebben we de handen ineengeslagen voor een pilot in 10 dorpen. In elk van deze dorpen is een procesbegeleider aan de slag gegaan met de inwoners. Samen kijken ze wat er nodig is om hun dorp levendig en vitaal te maken en te houden. De inzichten en successen die hieruit voortkomen, delen we weer met andere dorpen en gemeenten, zodat de hele regio er van kan leren.

Eerste Resultaten

De eerste dorpen hebben inmiddels de pilot afgerond en de verhalen die hieruit voortkomen, zijn inspirerend. Marcel Endendijk, adviseur bij CMO STAMM, deelt zijn ervaringen: “We krijgen meer inzicht en kunnen daardoor bewuster adviseren wat goed is voor een dorp of buurt. In veel trajecten zie je bijvoorbeeld dat bij de start een inventarisatie nodig is. Er zijn ideeën, plannen om het dorp vitaler te maken, maar wat vinden de bewoners hier eigenlijk van? Wat zijn hun talenten en wat hebben zij nodig? We zien dat zo’n inventarisatie bij alle dorpen een belangrijke stap is.”

Luit Hummel, beleidsmedewerker bij de gemeente Coevorden, voegt toe: “Deze inventarisatie zorgt voor bewustwording van urgentie in de dorpen. Door de urgentie rondom de vraagstukken wordt een grotere groep bewoners actief in de dorpen. Ik zie bij diverse dorpen dat er wordt gestart vanuit één van de vijf pijlers, waarna de samenhang met de andere pijlers wordt ontdekt.”

Ook Kirsten Klasen, beleidsmedewerker bij dezelfde gemeente, heeft een verandering opgemerkt: “Het zelfbewustzijn van de dorpen is toegenomen. Gesprekken met overheidsinstanties en fondsen gaan hierdoor anders. Dorpen zetten zichzelf meer op de kaart en hebben de gemeente minder nodig! Tegelijkertijd merken we een grote betrokkenheid bij de dorpen, wat leidt tot een andere manier van samenwerking en ondersteuning.”

Na afloop van elke pilot kijken we samen terug. We evalueren niet alleen de pilot zelf, maar ook hoe het dorp zich daarna verder heeft ontwikkeld. Zijn de dorpen en buurten daadwerkelijk vitaler geworden? De lessen die we hieruit trekken, delen we breed in de regio, zodat andere dorpen en gemeenten hiervan kunnen leren en profiteren.

Voorbeelden van Succesvolle Dorpen

Inmiddels hebben vijf van de tien dorpen de pilot afgerond. Bekijk hun verhalen in de video's:

• Nieuwlande: Hier werd gewerkt aan de toekomst van het dorpshuis. Dankzij een enquête en nieuwe initiatieven is het dorpshuis weer het bruisende hart van de gemeenschap geworden, met een sterk bestuur en enthousiaste vrijwilligers.
• Grolloo: Dit dorp ging op ontdekkingstocht naar de mogelijkheden van robotica en domotica, en hoe deze technologieën kunnen bijdragen aan het welzijn van de bewoners. Bekijk de video 'Grolloo Zorgt - Vitale Dorpen'
• Buinerveen: Het dorpshuis werd niet alleen verbouwd, maar ook verduurzaamd. Er kwamen nieuwe activiteiten op het gebied van verkeer, wonen en zorg, en het dorp ontwikkelde een gezamenlijke visie voor de toekomst. Bekijk de video 'Buinerveen - Vitale Dorpen'.
• Hardenberg (Baalder): In deze wijk werd een enquête uitgevoerd om de wensen van de bewoners in kaart te brengen. De uitkomsten leidden tot concrete acties die de leefbaarheid verbeterden. Bekijk de video 'Wijk Baalder, Hardenberg - Vitale Dorpen'.
• Gasselte: Hier stond de vernieuwing van het dorpshuis centraal. Na veel gesprekken en onderzoek werd een stevig projectplan opgesteld dat het dorp nieuwe energie gaf.

Momenteel lopen de pilots nog in vijf andere dorpen: Oranjedorp/Nieuw Dordrecht, Rolde, Een/Eesergroen, Geesbrug en Dalerveen.